<p class="ql-block ql-indent-1">2025年7月23日,眾人參觀川中村的延福寺,又聽(tīng)了川中老師和村長(zhǎng)、書記等人介紹林公忠平王信俗活動(dòng)后,馬不停蹄乘車來(lái)到隔壁的小山村—福建省寧德市周寧縣咸村鎮(zhèn)梅山村。</p><p class="ql-block ql-indent-1">梅山村海拔260米,東與芹村村相鄰,西與川中村接壤,南交縣道梨外公路,北與茶園村相接。</p><p class="ql-block ql-indent-1">梅山,因舊時(shí)漫山遍野皆是楊梅果而得名。民國(guó)30年(1941年)鬧饑荒,村民皆以楊梅果充饑,因而引發(fā)酸中毒,青壯年死亡無(wú)數(shù),事后全村動(dòng)員上山將楊梅樹吹伐殆盡。如今,梅山幾乎沒(méi)有楊梅。</p><p class="ql-block ql-indent-1">梅山村全村213戶,人口1360人。轄山后、茶園、里茶園三個(gè)自然村,主村以湯姓為主,占全村人口的百分之九十八。</p><p class="ql-block ql-indent-1"> </p> <p class="ql-block ql-indent-1">梅山村又稱梅峰境,舊屬寧德縣管轄,俗稱寧德縣十四都青田鄉(xiāng)東洋里梅峰境。</p><p class="ql-block ql-indent-1">梅山村現(xiàn)尚有千年古榕樹四棵環(huán)村擁立。在梅山村部、公路邊的這棵古榕樹是不是千年古榕之一,沒(méi)有人介紹,尚不判斷。</p> <p class="ql-block ql-indent-1">梅山村群山擁翠,風(fēng)景秀麗。歷代文人留有“卓筆題天、鰲峰吸日、蛾眉擁黛、龍首噓云、玉馬嘶風(fēng)、金蟆守口、青牛臥月、彩鳳鳴岡”梅峰入景詩(shī),盛贊梅山村風(fēng)景之秀美。</p> <p class="ql-block ql-indent-1">白云與烏云相互交換的天空下,梅山村委會(huì)隔一條公路,對(duì)面有一個(gè)屋頂風(fēng)格奇特的鮮紅建筑物,十分醒目。</p> <p class="ql-block ql-indent-1">在鮮紅建筑物旁邊,有一塊《<span style="font-size:18px;">千年梅山》牌子。</span></p><p class="ql-block ql-indent-1">梅山現(xiàn)存有明朝刊部尚書林聰《湯氏宗譜序》手稿、湯滿娘(<span style="font-size:18px;">明朝刊部尚書林聰夫人)</span>故居、始建于明朝的梅山書院等。</p><p class="ql-block ql-indent-1">梅山村注重從傳統(tǒng)文化中汲取智慧與力量。不斷賦予村史、革命歷史等新時(shí)代內(nèi)容。傳承梅山肇基始祖湯讓公尊儒重教和禮讓等優(yōu)秀文化,制定完善的村規(guī)民約,侶導(dǎo)文明新風(fēng),推動(dòng)移風(fēng)易俗,創(chuàng)建新時(shí)代文明實(shí)踐站和巾幗志愿服務(wù)站,于2022年被郵政儲(chǔ)蓄銀行授予“信用村”。</p><p class="ql-block ql-indent-1">目前,梅山村正在創(chuàng)建申報(bào)地名文化遺產(chǎn)千年古村落,籌備修善梅山書院等傳統(tǒng)文化古跡,進(jìn)一步做大做強(qiáng)梅山特色品牌。</p> <p class="ql-block ql-indent-1">走迎觀看,那個(gè)鮮紅建筑物,原來(lái)是湯氏祖廟。正門柱子上有一副楹聯(lián):</p><p class="ql-block ql-indent-1">源開(kāi)殿啇英風(fēng)遠(yuǎn);</p><p class="ql-block ql-indent-1">派衍梅峰世澤長(zhǎng)。</p><p class="ql-block ql-indent-1">左側(cè)小門又有一副楹聯(lián)。</p><p class="ql-block ql-indent-1"><br></p><p class="ql-block ql-indent-1"><br></p> <p class="ql-block ql-indent-1">湯氏祖廟正門緊閉,眾人從左側(cè)門進(jìn)入?;剡^(guò)頭來(lái),觀看鮮紅的正門上面有(便是讀書)四個(gè)大字,說(shuō)明梅山村是一個(gè)尊儒重教的書香門第。</p><p class="ql-block ql-indent-1">湯氏祖廟的前堂兩邊各搭建一個(gè)戲臺(tái),必要時(shí)可將兩個(gè)戲臺(tái)連成一體,供村民在演戲時(shí)觀賞豐富多彩的內(nèi)容。</p> <p class="ql-block ql-indent-1">湯氏祖廟的內(nèi)部結(jié)構(gòu),與一般寺廟和家廟相同,都是在正堂與前堂之間有一個(gè)天井,兩側(cè)走廊。</p> <p class="ql-block ql-indent-1">梅山開(kāi)基始祖湯伯遜公,其高祖澤公,號(hào)普濟(jì),為唐德宗朝大師,河南光州固縣朱皋里人,奉旨守閩,舉家自平洋入閩。曾祖壽公,唐中順大夫,隨父遷居寧德后嶼。祖敬公,封諫議大夫,再遷寧德浦村居住;父耳公,號(hào)聞之,唐元和年間任長(zhǎng)溪(現(xiàn)霞浦)縣正堂,因政局動(dòng)亂,戰(zhàn)爭(zhēng)頻繁,盜賊四起,卸任后攜長(zhǎng)子伯遜(名讓)、次子謙、三子講。由浦村遷外表黃壇,于唐景福二年(公元893年)三月初三日再遷里渺(今川中村)定居。大約唐光化三年(公元900年),大伯遜公將川中讓于二弟謙公,自遷梅山定居,著手修筑屋宇,鋪設(shè)道路,開(kāi)辟田園,從而創(chuàng)了梅山村的千年基業(yè)。</p><p class="ql-block ql-indent-1">因此,梅山湯氏稱澤公為第一世祖,壽公為第二世祖。</p> <p class="ql-block ql-indent-1">梅山湯氏,稱敬公為第三世祖,耳公(即湯耳)為第四世祖。</p> <p class="ql-block ql-indent-1">湯氏祖廟除了供奉開(kāi)基祖第一世祖澤公和第二世祖壽公外,還將第一世祖澤公和第二世祖壽公的夫人也供奉在廟里。</p> <p class="ql-block ql-indent-1">湯氏祖廟供奉的神靈。不僅有肇基始祖,還有多種神靈,是一個(gè)供奉祖宗神與其他神靈的結(jié)合體。</p> <p class="ql-block ql-indent-1">正堂右側(cè),即第一世祖與第二世祖上面懸掛《蘭桂勝芳》《祖德綿長(zhǎng)》、《光前裕后》、《源遠(yuǎn)流長(zhǎng)》、《根深蒂固》、《同氣連枝》、《宗功祖德》、《根深葉茂》等許多牌匾。</p><p class="ql-block ql-indent-1"><br></p> <p class="ql-block ql-indent-1">大理石柱子之間,懸掛《梅山湯氏家訓(xùn)》和《明刑部尚書林聰傳》牌子。</p><p class="ql-block ql-indent-1">《梅山湯氏家訓(xùn)》內(nèi)容有八條:</p><p class="ql-block ql-indent-1">一、愛(ài)國(guó)</p><p class="ql-block ql-indent-1">中華立國(guó),數(shù)以千年。</p><p class="ql-block ql-indent-1">泱泱華夏,世代相傳。</p><p class="ql-block ql-indent-1">保衛(wèi)祖國(guó),建設(shè)家邦。</p><p class="ql-block ql-indent-1">舍身奉獻(xiàn),萬(wàn)古流芳。</p><p class="ql-block ql-indent-1">二、文明</p><p class="ql-block ql-indent-1">文明禮儀,千載傳承。</p><p class="ql-block ql-indent-1">圣賢至訓(xùn),道理深明。</p><p class="ql-block ql-indent-1">行以禮矩,動(dòng)以義規(guī)。</p><p class="ql-block ql-indent-1">湯氏子孫,長(zhǎng)為右銘。</p><p class="ql-block ql-indent-1">三、孝悌</p><p class="ql-block ql-indent-1">天地之間,父母至親。</p><p class="ql-block ql-indent-1">兄弟手足,血脈連筋。</p><p class="ql-block ql-indent-1">孝順父母,回報(bào)恩情。</p><p class="ql-block ql-indent-1">股肱和順,業(yè)旺家興。</p><p class="ql-block ql-indent-1">四、睦族</p><p class="ql-block ql-indent-1">宗親雖遠(yuǎn),同氣連根。</p><p class="ql-block ql-indent-1">惟求和睦,勿令紛爭(zhēng)。</p><p class="ql-block ql-indent-1">外族往來(lái),禮讓為先。</p><p class="ql-block ql-indent-1">千古中華,炎黃子孫。</p><p class="ql-block ql-indent-1">五、守法</p><p class="ql-block ql-indent-1">國(guó)家法律,如爐似鼎。</p><p class="ql-block ql-indent-1">惟宜恪守,觸即覆傾。</p><p class="ql-block ql-indent-1">一人犯法,家族不寧。</p><p class="ql-block ql-indent-1">知法守法,務(wù)必遵行。</p><p class="ql-block ql-indent-1">六、誠(chéng)信</p><p class="ql-block ql-indent-1">人生在世,誠(chéng)信為上。</p><p class="ql-block ql-indent-1">欺瞞奸詐,臭名昭彰。</p><p class="ql-block ql-indent-1">誠(chéng)信處事,忠厚傳家。</p><p class="ql-block ql-indent-1">正人君子,福祿綿長(zhǎng)。</p><p class="ql-block ql-indent-1">七、勤儉</p><p class="ql-block ql-indent-1">勤好處世,儉可潔身。</p><p class="ql-block ql-indent-1">勤勞自立,不求于人。</p><p class="ql-block ql-indent-1">樸素節(jié)儉,賢惠之風(fēng)。</p><p class="ql-block ql-indent-1">勤儉持家,積玉堆金。</p><p class="ql-block ql-indent-1">八、奮進(jìn)</p><p class="ql-block ql-indent-1">三臺(tái)世澤,五馬家聲。</p><p class="ql-block ql-indent-1">湯氏家族,裕后光前。</p><p class="ql-block ql-indent-1">厚德載物,勵(lì)志勤勉。</p><p class="ql-block ql-indent-1">建國(guó)齊家,一馬當(dāng)先。</p><p class="ql-block ql-indent-1">明成化七年(1471),當(dāng)朝刑部尚書林聰(今寧德市蕉城區(qū)七都人)赴杉洋考察其歷史,附近村民對(duì)林亙的信俗活動(dòng)已經(jīng)深入民心,感動(dòng)之余,這年,他表奏朝廷。翌年二月,明憲宗敕封林公為“杉洋感應(yīng)林公忠平侯王”。</p> <p class="ql-block ql-indent-1">正堂左側(cè),即第三世祖與第四世祖上面懸掛《萬(wàn)派朝宗》、《蘭桂勝芳》、《祖德綿長(zhǎng)》、《中山世澤》、《源遠(yuǎn)流長(zhǎng)》等許多牌匾。</p><p class="ql-block ql-indent-1">正堂大理石柱子上還有幾副楹聯(lián),均與家廟內(nèi)容相關(guān)。</p><p class="ql-block ql-indent-1"><br></p> <p class="ql-block ql-indent-1">大理石柱子之間,懸掛《梅山村圖志》和《誥命夫人湯滿娘的傳說(shuō)》牌子。</p><p class="ql-block ql-indent-1">湯滿娘外貌普通,但才華出眾,擅長(zhǎng)詩(shī)詞對(duì)聯(lián)。她白天放鴨,夜晚讀書,以機(jī)智應(yīng)對(duì)林聰?shù)亩啻卧囂?,最終促成婚約。 ?</p><p class="ql-block ql-indent-1">林聰考中進(jìn)士后與湯滿娘完婚,并在明成化年間資助創(chuàng)辦梅峰書院(舊屬寧德縣十四都)。書院得名于林聰贈(zèng)聯(lián):“翠黛蛾眉應(yīng)驗(yàn)夫人兩朝誥軸,青云仕路還期子侄百代書香”,延續(xù)至今。</p><p class="ql-block ql-indent-1">湯滿娘的傳說(shuō)與當(dāng)?shù)匚幕诤希蔀槊飞酱逯匾奈幕?hào)。</p> <p class="ql-block ql-indent-1">湯氏祖廟正堂上正中供奉的主神天仙圣母仙,也就是老百姓說(shuō)生育之神—陳靖姑,這是陳靖姑的另一種稱呼。</p> <p class="ql-block ql-indent-1">湯氏祖廟正堂上右側(cè)供奉的主神有顯跡侯王。據(jù)梅山村書記介紹,這就是林公忠平王的神靈。</p> <p class="ql-block ql-indent-1">湯氏祖廟正堂上左側(cè)供奉的主神顯圣侯王,這是梅山村的土主,叫做薛令之。</p> <p class="ql-block ql-indent-1">湯書記介紹說(shuō),梅山村也有從杉洋村恭迎林公忠平王的信俗活動(dòng)。不過(guò),由于路途較遠(yuǎn),以及村民人口較少,恭迎林公忠平王的活動(dòng),沒(méi)有川中村那么重視和熱鬧。</p> <p class="ql-block ql-indent-1">走廊墻壁上刻有一首《青牛臥月》詩(shī),只是沒(méi)有說(shuō)明作詩(shī)者。</p><p class="ql-block ql-indent-1">桃林野放幾經(jīng)秋,偃息草業(yè)氣象侔。</p><p class="ql-block ql-indent-1">皖彼牽牛難掉尾,任他羈拽不回頭。</p><p class="ql-block ql-indent-1">風(fēng)來(lái)草拂毛初動(dòng),雨遇泉飛汗欲流。</p><p class="ql-block ql-indent-1">多少牧童歸去后,幾回錯(cuò)認(rèn)未曾收。</p> <p class="ql-block ql-indent-1">另外,墻壁上還有《金蟆守口》、《玉馬嘶風(fēng)》、《龍首噓云》三首詩(shī),也沒(méi)有注明作者。</p> <p class="ql-block ql-indent-1">走出湯氏祖廟,到公路對(duì)面的一個(gè)小廟,開(kāi)始以為是土地伯公廟,經(jīng)介紹,才知道是梅山村的土主—薛令之的廟。</p><p class="ql-block ql-indent-1">外面有一副對(duì)聯(lián):</p><p class="ql-block ql-indent-1">正直聰明神靈有赫;</p><p class="ql-block ql-indent-1">含宏光大品物咸亨。</p><p class="ql-block ql-indent-1">薛令之(683—756年),字君珍,號(hào)明月先生,福建長(zhǎng)溪縣(今福安市)人,唐代著名清官。唐神龍二年(706年)中進(jìn)士,成為隋唐開(kāi)科百年來(lái)福建首位進(jìn)士,后世稱“開(kāi)閩第一進(jìn)士”,官至左補(bǔ)闕兼太子侍講。他辭官時(shí)兩袖清風(fēng),歸隱廈門洪濟(jì)山(今薛嶺)。</p><p class="ql-block ql-indent-1">據(jù)說(shuō),薛令之從外地返回廈門,徒步走到此處病亡,村民將他尸身埋葬在此廟處。薛令之死后經(jīng)常顯靈庇佑村民,被村民當(dāng)作當(dāng)境土主,相當(dāng)于鄉(xiāng)村的城隍,建廟祭祀。</p> <p class="ql-block ql-indent-1">最上面的橫條石刻寫著“赫濯”兩字。旁邊的柱石上有一副楹聯(lián):</p><p class="ql-block ql-indent-1">神威光萬(wàn)載,否損席庾千秋。</p><p class="ql-block ql-indent-1">碑石上面寫著“勅封”兩字,下面是“恩主顯圣侯王”等字。</p> <p class="ql-block ql-indent-1">土主薛令之的小廟內(nèi),門內(nèi)橫樑上刻寫“奎壁聯(lián)輝”四字,門柱上還有一副楹聯(lián):</p><p class="ql-block ql-indent-1">圣德醍醐笑寵握;</p><p class="ql-block ql-indent-1">王言綸餑國(guó)恩多。</p> <p class="ql-block ql-indent-1">隨后,眾人在梅山村書記與村長(zhǎng)帶領(lǐng)下,尋找明朝刑部尚書的誥命夫人—湯滿娘的故居。</p><p class="ql-block ql-indent-1">也許是前一段時(shí)間下雨較多,或者是平時(shí)行人較少,村里的古巷生了一些青苔,路面有些濕滑。</p> <p class="ql-block ql-indent-1">一棟古民居的外墻上,刻寫了一個(gè)大大的“?!弊?。</p> <p class="ql-block ql-indent-1">在古巷子里的轉(zhuǎn)彎處,有一個(gè)六角雙重檐涼亭,叫迎賓亭。涼亭柱子上有一副楹聯(lián):</p><p class="ql-block ql-indent-1">四面青山藏詩(shī)韻;</p><p class="ql-block ql-indent-1">八方景致七畫圖。</p> <p class="ql-block ql-indent-1">繼續(xù)向上走,許多古民居保護(hù)完好,只是巷子很好,車輛難以進(jìn)入。</p> <p class="ql-block ql-indent-1">巷子深處,有一個(gè)小廟,古色古香,應(yīng)該是土地伯公廟。</p> <p class="ql-block ql-indent-1">這座幾乎都是木頭建筑的房子,特別醒目,風(fēng)格獨(dú)特。</p> <p class="ql-block ql-indent-1">不知不覺(jué)走到林滿娘故居。</p><p class="ql-block ql-indent-1">明刑部尚書(時(shí)任刑部給事中)林聰曾多次親臨梅山,切磋文學(xué),并主持梅山村族譜修纂工作,其時(shí)經(jīng)媒介引薦與湯滿娘喜結(jié)良緣。林聰及其后人屢為梅山題詞獻(xiàn)匾,林聰贈(zèng)送一副楹聯(lián):</p><p class="ql-block ql-indent-1">翠黛娥眉應(yīng)驗(yàn)夫人兩朝誥軸;</p><p class="ql-block ql-indent-1">青云仕路還期子侄百代書香。</p><p class="ql-block ql-indent-1">此聯(lián)被梅山村由于珍藏?cái)?shù)百年,可惜此文物為“文革”所毀,不復(fù)存在。</p> <p class="ql-block ql-indent-1">走進(jìn)湯滿娘故居屋內(nèi),屏風(fēng)正中是“福星高照”紅色畫,上面楣梁上刻寫“松柏長(zhǎng)”四個(gè)大字,兩邊柱子上有一副楹聯(lián):</p><p class="ql-block ql-indent-1">泰岳風(fēng)高稀古壽;</p><p class="ql-block ql-indent-1">桂枝秋茂滿庭芳。</p><p class="ql-block ql-indent-1"><br></p> <p class="ql-block ql-indent-1">房屋上層都是用檁木與木塊搭建,旁邊也用木板隔開(kāi)房間。</p><p class="ql-block ql-indent-1">屋內(nèi)懸掛眾多的牌匾與掛畫,都與祝壽有關(guān)。</p><p class="ql-block ql-indent-1">據(jù)屋內(nèi)居民介紹,湯滿娘故居曾在上世紀(jì)八十年代初,花了兩萬(wàn)塊錢維修。當(dāng)時(shí),這筆錢對(duì)于一個(gè)家庭來(lái)說(shuō),是一個(gè)不小的數(shù)目。</p> <p class="ql-block ql-indent-1">湯滿娘故居,前面有一個(gè)屏風(fēng),視野開(kāi)闊。</p><p class="ql-block ql-indent-1">在屏風(fēng)前面,又有幾棟樓穿,呈階梯狀降低高度。可見(jiàn),明朝時(shí)的湯滿娘故居是一個(gè)聲名顯赫的大戶人家。</p> <p class="ql-block ql-indent-1">大戶人家講究建房要風(fēng)生水起。湯滿娘故居屏風(fēng)下面與另外一棟樓房之間,應(yīng)該有一個(gè)水池。如今已,這塊空地,已變成荒雜地,供村民種植疏菜。</p> <p class="ql-block ql-indent-1">湯滿娘故居旁邊,也有一座保護(hù)完好的古民居,房屋里仍有老人居住。</p> <p class="ql-block ql-indent-1">湯滿娘故居旁邊的另一棟古民居,外面保存完好,大門緊閉,己經(jīng)人去樓空。</p> <p class="ql-block ql-indent-1">離湯滿娘故居不遠(yuǎn)處。另一棟古民居外面還有一個(gè)四方形儲(chǔ)水池,以前是水圳引來(lái),現(xiàn)在是用塑料管引水而來(lái)。</p> <p class="ql-block ql-indent-1">小巷深深。兩棟古民居相隔很近。對(duì)于現(xiàn)在的村民來(lái)說(shuō),車輛不能進(jìn)入屋內(nèi),生活確實(shí)有些不方便。</p> <p class="ql-block ql-indent-1">古民居,古道完整保存,卻早己人去樓空。</p> <p class="ql-block ql-indent-1">這棟古民居外面保存完好,里面早已損,走進(jìn)去觀看,慘不忍睹。</p> <p class="ql-block ql-indent-1">這棟閩東常見(jiàn)的馬頭墻古民居,正門伸出長(zhǎng)長(zhǎng)的屋檐,風(fēng)格獨(dú)特,保存很好,大門緊閉,也早己人去樓空。</p> <p class="ql-block ql-indent-1">這些古民居缺少保護(hù)措施,損毀嚴(yán)重。</p><p class="ql-block ql-indent-1">要是梅山村將整個(gè)古民居聯(lián)合起來(lái),一起申報(bào)文物保護(hù)單位,統(tǒng)一維修,或許這是梅山村一種很好的游游景點(diǎn)。</p> <p class="ql-block ql-indent-1">走到外面,這座古色古香的廟宇,門楣上面刻有“望出范陽(yáng)”,可能是一個(gè)宗祠。</p> <p class="ql-block ql-indent-1">走到路外面,又見(jiàn)一塊“梅山村情介紹”的牌子。</p><p class="ql-block ql-indent-1">梅山村是革命老區(qū)村、千年歷史文化古村。</p><p class="ql-block ql-indent-1">唐咸通八年(約公元870年),梅山村始祖湯讓公從川中遷徙而來(lái),迄今己有1100多年。</p><p class="ql-block ql-indent-1">鄉(xiāng)村振興,不僅要種植特色產(chǎn)業(yè),還要抓住本地的特色傳統(tǒng)文化和傳統(tǒng)建筑,發(fā)展旅游業(yè),多方面協(xié)作。</p> <p class="ql-block ql-indent-1">伯遜公是世代官宦之家,定居梅山后不忘儒業(yè),且先父曾任長(zhǎng)溪知縣,知名人士來(lái)往不絕,在眾人促成之下,即創(chuàng)建“梅峰書館”,開(kāi)館授業(yè)。近者咸村,川中,遠(yuǎn)至霍童、七都、蕉城俱有少年至梅山求學(xué),自此數(shù)百年以來(lái),“梅峰書館”文人輩出,名聲鵲起。</p><p class="ql-block ql-indent-1">可惜的是,梅山之行沒(méi)有看見(jiàn)梅峰書館的遺跡。</p>